Paradisuaz - Aitaren heriotzaren urteurrenean
31-03-2008 ¦ Paradisuaz
ATERA ZEN ADAN PARADISUTIK
Atera zen Adan paradisutik, eta paradisuko landare berak
aurkitu zituen bidean, bereziki arrosa, palmondoa eta pikua,
eta eguzkia ere beti-betikoa iruditu zitzaion, eta ilargia berdin,
eta izarrak ere paradisuko gau oskarbietan ikusi izan zituenak,
Venus, Berenice edo Orion izendatuko zirenak geroan;
Eta holaxe-holaxe aldaketarik sumatzeke Adanek ez zuen mirarik
izan lehen egun haietan, eta negargurarik ere ez zuen sentitu,
eta larritasuna berriz ametsetan bakarrik, aingeru ezpatadun bat
azaltzen zitzaiolako mehatxuka sagar baten gorabehera zela-eta:
Baina, ametsak amets, goizaldeak bakea ekartzen zion Adani.
Denbora mugitzen hasia zegoenez udarari udazkena jarraitu zitzaion,
eta udazkenari neguko haize hotz traidorea, eta gau batez Adan
buruko minez esnatu zen, kopeta kiskaltzen berrogeiko sukarrarekin,
eta justu une hartan aldamenean zeukan andreaz ohartu zen kolpetik
eta totelka "hil egingo naiz, Eva maitea" adierazi zion sustoz.
Handik zazpi egunera, sendatua zegoen munduko lehen gripe hura,
eta Adanek "oso ondo nago" hots egin zuen, "inoiz baino hobeto".
Aldi harrigarria izan zen: jokatu berria zen lehenengoz "hil" aditza,
eta sekula inon izan gabeko zentzua hartu zuten giza harremanek;
bestalde, jaioa zen zorion berria, paradisukoarekin antzik gabea.
Denbora ez zen gelditzen, eta egunak eguna ekartzen zuen hutsik gabe
,
eta Adan batzuetan lo geratzen zen palmondoaren azpian luze eta zabal
eta bestetan, berriz, Kain txikiak gorria harrapatu zuenean esate baterako,
erbinudea bezala ibiltzen zen, urduri, bere buruari ekinda ere bai inoiz.
Eta holaxe-holaxe egun batean azken ordua heldu zitzaion, bete zen
beragan ordurako arrosan idatzita zegoen mezua, eta tristezia apur batez
"badakit, Eva" esan zion andreari, "badakit hainbat ezbehar izan ditugula
eta ez zaizula behin ere ahaztuko zure seme maite Abeli gertatutakoa,
baina zer da bizitza, Eva, ezpada guk ezagutu duguna, paradisuaz kanpokoa?".
Eta halaxe-halaxe, hitz haiek ezpainetan, hil egin zen gizajoa, Adan.
ZERUA 1
Hegaldiak zortzi ordu iraun zuen, eta ia beste bi behar izan genituen maletak jaso eta gure bila etorritako autoa hartzeko. Umeak nekatuta zeuden, eta gazteenak segituan hartu zuen lo. Zaharrenak ordea ez. Isil-isilik zihoan, baina begirik itxi gabe. Eta hala segitu zuen gure jomugara iritsi ginenean ere. Galde egin genion azkenean, kezkaren bat ote zeukan. Berak baietz egin zuen buruarekin. "Ez ditut ikusi. Hainbeste denbora zerutik barrena, eta ez ditut ikusi", esan zuen. "Zein ez dituzu ikusi", galdetu genion. "Pertsonak", esan zuen. "Zein pertsona?". "Hildakoak", zehaztu zuen.
ZERUA 2
Desertutik gindoazen, inor gabeko errepidean. Kolore gorriztako lautadan, harkaitz are eta gorriagoak ernetzen ziren, batzuetan dorreak ematen zutenak eta bestetan orratzak. Zerua urdin zegoen.
Umeei esan genien paisaia bakana zela, guretzat erabat berria, eta begiratzeko leihatilatik. Begiratu zuten, baina umeek ohi bezala, kontenplazioari segundo gutxi batzuk eskainiz. Handik gutxira, lagunarteko zein familiako hainbat izen aipatu genizkien, zenbat gustatuko zitzaiekeen haiei munduaren eremu urrun hartan gurekin ibiltzea: "Harritu egingo lirateke holako desertu batekin. Begira zein izugarria den. Ez zaio bukaerarik sumatzen".
"XX gurekin egotea, horixe gustatuko litzaidake niri", esan zuen ume gazteenak. Urtebete lehenago hildako pertsona bat zeukan gogoan.
Ados etorri ginen besteok, eta batez ere beste umea, zaharrena. Halere, eranskin bat ezarri zuen ikasitako ipuinaren arabera: "XX zeruan dago, eta nik uste ondo egongo dela. Ez du sentituko paisaia hau ikusteko premiarik".
Autoaren aurreko eserlekuetan gindoazenok indartu egin genuen ikuspuntu hura, eta XX.en bizitza luzea aipatu genuen, eta berriro ere, metaforaren abantailaz baliatu eta azalpenak ekidinez, zerua. "Ez hartu penarik. Hura oso pozik egongo da zeruan".
"Ez dakit, ba -erantzun zigun ume gazteenak-. Ez zait iruditzen altura horretan oso gustura egongo denik".
ZEBRAK ETA HERIOTZA
Berrehun eta hiru zebra ginen eta korrika
gindoazen denok lur lehorra zapalduz,
eta Hogeita laua, Hogeita bosta eta Hogeita seia
neuzkan nik aurrean, atzean Hirurogeita bata
Hirurogeita bia eta Hirurogeita hirua,
eta bat-batean Ehun eta hamazortziak
Ehun eta hemeretziak eta Ehun eta hogeiak
albotik aurreratu gintuzten Ibaia! Ibaia!
oihu eginez, Ura! Ibaia,! Ura!,
eta Hogeita laua, Hogeita bosta eta Hogeita seia
Ura! Ibaia! Ura! oihuka hasi ziren, eta
Laurogeiak, Laurogeita batak, Laurogeita biak ere
aurrea hartu ziguten zalapartan Ura! Ibaia! Aurrera!,
eta Hogeita bostak ezkerrera egin zuen, eta
Hogeita lauak eta Hogeita seiak eskuinera egin zuten,
eta eguzkia ikusi nuen ibaian, ura distiratsu,
ura distiratsu eta aurrera, aurrera egin nuen,
eta Zazpiarekin eta Zortziarekin gurutzatu nintzen,
eta bustita zetozen, bustita urez, aho bete urez,
eta aurrera egin nuen eta Bostarekin eta Seiarekin
gurutzatu nintzenean kokodriloak! esan zuen Seiak,
eta aurrera, aurrera, eta kokodriloak! kokodriloak!
egin zuten denek oihu, Seiak, Bostak, Hamazazpiak
Hamarrak, Hogeiak, denek oihu kokodriloak,
kokodriloak, eta nik ura edan nuen,
ura ibaian, ur distiratsua, ur eguzkiz betea,
eta kontuz! kokodriloak! egin zuen oihu
nire ezkerrean Hogeita bostak,
eta ur distiratsuan busti-bustita atera nintzen,
eta Berrehun eta bostarekin eta Berrehun eta biarekin
gurutzatu nintzen eta kokodriloak! esan nien, kokodriloak!,
eta korrika segi nuen lur lehorra zapalduz,
eta Hogeita laua eta Hogeita seia neuzkan aurrean,
eta hutsune bat zegoen haien artean eta jauzi, jauzi,
jauzi egin nuen eta hutsunea niretzako hartu,
eta korrika jarraitu nuen lur lehorra zapalduz.
Ehun eta laurogeita hamazazpi zebra ginen,
eta korrika gindoazen denok lur lehorra zapalduz,
eta Hamarra, Hamaika eta Hamabia neuzkan nik aurrean,
eta Berrogeia eta Berrogeita bata atzean.
CLEMENTINE
Laurogei edo laurogeita bost urteko andreak
Cowboy sonbreiru gorriekin janzten hasi zirenetik,
Heriotzak makalagoa dirudi, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine*!
Eta sonbreiru gorriarekin alkandora gorri bat
zilarrezko botoiekin, eta txaleko estu-estua
lore estanpatu handiekin, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Eta bota takoi luzeak, eta cowboy galtzak
Eta gerrikoa sendo, Colt berrogeita bostari
ondo eusteko egoki, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Eta begiak urdinak eta ilea zuri, eta zaldia
atarian, edo agian ez, eta saloon barruan musika,
eta sonbreiru gorria airean gora, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Eta heriotza gordeta biolinistaren atzean,
eta zu dantzan zure bota takoi-luzeekin
norbaiti agur egiten eskuaz, oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine.
Eta segaren punta biolinaren gainetik ageri,
beheraka dator sonbreiru gorria, hala dirudi,
eta pieza hau bukatzera doa, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Azkarra da heriotza bere sega erabiltzen,
baina azkarragoa zu pistola ateratzen,
eta dueloa irabazi egin duzu, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Biolinista kantatzen hasi da, Oh my darling,
Oh my darling, Oh my darling Clementine,
baina zu eseri egin zara zure sonbreiru gorriarekin
nekatu xamarra zaudelako, Oh my darling Clementine!
Heriotza ihesi doa saloonaren atzeko atetik,
esan ohi den bezala hautsa du gaurkoan irentsi,
eta dena zuri eskerrak, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Laurogei edo laurogeita bost urteko andreak
cowboy sonbreiru gorriekin janzten hasi zirenetik,
Heriotzak makalagoa dirudi, Oh my darling
Oh my darling, Oh my darling Clementine!
Respuestas
#1. ania ¦ 2008-03-31 ¦ 22:58
ikaragarri ingeniosoa, nere aitonak zioen bezala zuhaitzak ere hil egin behar dute, eta gu ez gera zuhaitzak baino gutxiago izango. Horrela segi.
#2. Luistxo ¦ 2008-04-03 ¦ 09:09
Woody Allenek esana: ez dut eternitatea nire lanaren bidez erdietsi nahi; ez hilda erdietsi nahi nuke. Zebrena gustatu zait (ez hori bakarrik). Darwinismoaren irakurketa oker batek eraman gaitu pentsatzera espezieek elkarren kontra egiten dutela borroka. Baina ez da egia. Zebrak ez du uretan krokodiloa baino trebeago, edo antxitxika lehoia baino azkarrago izan beharrik. Beste zebra bat baino trebeago edo azkarrago izatearekin nahikoa du. Bizitzaren lasterkaldi horretan ez doaz (goaz) taldean, bakar bakarrik baizik.
#3. Iñigo ¦ 2008-05-01 ¦ 23:12
Zebrena dut maiteen, nahiz clementinena ere gustatu. Langston Hughes-en When Sue Wears Red dakarkit gogora. Hura ere, noski, gustoko dut.
#4. Miguelo ¦ 2008-05-04 ¦ 21:03
Kaixo, Joseba: Banekien E. Burdon (musika beltza egiten duen kantari txuria edo)bizirik diraula, baina ez The Animals (beste bizitza bateko oroigarri bat iruditzen zait). Bada, halaxe da, Joseba, beldurra eta ezinegonarena... Beste adibide bat: nire Arrasateko alkatea ere espetxeratu du Garçonek (gaizkile odoltsua omen?). Gaurko buruzburuko partidak (Olaizola II - Bengoetxea)zutaz oroituarazi egin nau. Antza pixka bat hartu diot 22-21 bukatutako Retegi-Titin arteko partida mitiko hari. Eta partida huran ikusi nizun ETBn.... Portzierto, Bengoetxeak erraz irabazi du (ezuste galanta, vive Dios). Ondo segi, Joseba, eta aprobetxatu gelditzen zaizun pakea. Miguelo.
#5. Joxepaximur ¦ 2009-10-06 ¦ 10:52
Nere,hirorogeita hamalau urterekin goizero Hondarribiko hondartzara igeri pixkat egitera joaten naizenea, nere buruari eta heriotza makala segitzeko, kantatzendut "!Oh my darling, oh my darling, oh my darling Clementine!" Joxepaximur.