Mementum sacratum
Argi astekarian kaleratutako artikulua
Esan behar dut aurrena gure herrian izugarri igo dela elizaz ezkontzen direnen kopurua, eta horren arrazoia, ez oso metafisikoa, txerriak izan direla. Kontua da udaletxearen beheko solairuan ukuilu bat dagoela, eta ez dagoela mundu honetan ez legerik ez eskaerarik ez erregurik natural park horren jabea iritziz aldaraziko duenik. "Ez jauna", dio berak. "Txerri horiek hemen egon dira beti, eta hemen jarraituko dute ni bizi naizen artean". Ez du gizonak amore ematen, eta hor ibiltzen gara denok nahastuta, hiritarrak eta txerriak.
Igandea dugu gaur, eta hementxe nago ni gure herriko udaletxeko ezkaratzean eserita. Koaderno bat daukan magalean, arkatza eskuan, kronika bat egiteko gogoa bihotzean. Kronika bat? Ezkontza bati buruzkoa? Ez jaunak! Esan dut lehenago ere maitasunak, herri honetan, ihes egin duela udaletxetik. Nire gaurko gaia, kronikarena, demokrazia da, hain zuzen ere 2003ko Maiatzaren 25ean gaudelako, hauteskunde egunean. Galde egiten diot nire buruari nolakoa ote den une erabakigarri honetan parte hartzen dutenen nortasuna; zein mamirekin egina ote dagoen gure sistema politikoa, denik eta hoberena.
Badator lehen boto emailea, zeharkatu du txerritegiaren esparrua. "Aurrenekoa zara, Felix", esaten diot. "Lehenago etorriko nintzen. Esna nago goizeko hirurak ezkero". Ez dio gezurrik. Insomnioa dauka gure Felixek. Horregatik etorri zen gure herri ttiki eta lasaira. Eta hor ibiltzen da, hor sentitzen dugu, belarra mozten, leihoak konpontzen, mendiko motoarekin saltoak ematen. Jatorra da, noski, baina joera dauka zaratarekiko. "Ezin al zara motoan geroxeago ibili, jendea siestatik aterarazi gabe? Eta belarra? Igande arratsaldean moztu beharra al dago nahitaez?", esaten diote. Baina alferrik da. Txerrien jabea bezalakoa da horretan, ez daki amore ematen.
Felix korrika jaitsi da urnaren aretotik, eta ia egin zuen talka Carlosekin. Carlos ere azkar baitzihoan, azkarregi. Txerriengatik, txerriek inori baino nazka gehiago ematen diotelako. Izan ere, bera belarjale amorratua da, ez du ezer jakin nahi haragiarekin. Duela hilabete batzuk, saltxitxoi ogitarteko jaten ari zen mutil koskor batengana hurbildu eta garrasika hasi zitzaion:, "Hildako animaliak jaten ari zara! ". Bere ekarpen bakarra herrian bizi denetik.
Beatriz dator orain, herriko liburuzaina. Zabaldu dut ahoa galdera ad hoc bat egiteko -"Inork eskatu al du aurten Tocquevillen libururik?"-, baina berak aurrea hartu dit: Chist! Hain zorrotz eman du ixiltzeko agindua non txerrien kurrinkek ere kolpetik geratu diren. Baina ez naiz harritu. Liburutegian ere gauza bera egiten du etengabe: Chist. Horregatik gelditu da liburutegi hori hutsik, denak uxatu dituelako. Baina hor doa Beatriz pozik. Irabazten duenak irabazten duela, berak beti Chist. Eta lan gutxiago.
Talde handi bat dator orain, boto emaileen tropela. Aurrenekoa Antonio da, bere zorrak sekula pagatzen ez dituen gizon trebea; bigarrena, Julian, etxola bat egiten duen aldiro bideari edo herri terrenoari bospasei metro karratu osten dizkiona; hirugarrena, Luisa, zeinen esku ezkerrak, paroa kobratzen duenak, eskubiaren lana enoratzen duen; laugarrena, Josu, soldata ederreko funtzionarioa, goizero egunkari guzti guztiak -salbu errusiarrak, ça va de soi- irakurtzen dituena...
Ez dut kronikarekin jarraitu nahi. Beldur diot ezezkortasunari. Badakit hurrena etorriko direnak ez direla hobeak izango. Eta sumatzen dut ni neroni ere Felix eta abarren tankerakoa naizela. Berezi egiten naiz, beraz, urna bidetik, eta kalera abiatzen naiz. Baina ez. Okerragoa da. Kanpoan egongo dira, bere baratz santuan, Viviana eta Martin, esanez: "Ez badigute urna hori gure baina makila batetik zintzilik jartzen, gurekin jai". Ez, ez dut beraiekin egokitu nahi. Ezta Linda apainarekin ere. Zeren Lindarekin egokitzen banaiz, "zergatik botoa eman? Denak igoalak dira eta!" entzun beharko baitut. Nora joan, beraz? Eman ditut pauso batzuk. Baik, leku segurura etorri naiz. Txerritegian nago nire koadernoarekin. Txerri guztiak begira dauzkat orain. Taldeko buru egiten duenak gotik behera begiratzen dit. "Tocqueville!", hots egiten du, eta den denak barrez hasten dira. "Demokrazia!", dio txerrien buruak animatuta. Eta algarak areagotu egiten dira. "San Martin!", egiten dut nik oihu. Eta denak ixildu egiten dira. Niri begira daude orain. Barkatu, jaunak, bukaera eman behar diot kronika honi.